Wat is het Puritanisme?

Het Puritanisme is verankerd in een internationale beweging binnen het Protestantisme in de 17e en 18e eeuw en heeft haar wortels in Engeland, Schotland en Amerika. Zo was er in Duitsland het Piëtisme, in Nederland de Nadere Reformatie en in Amerika de Great Awakening.
De Puriteinen volgden Christus in hun dagelijks leven. Bij hen stond de persoonlijke relatie met Christus centraal. Het was Christus die het geloof en de levensheiliging van de christen werkte. De intensieve studie van de Bijbel en een strikte levensheiliging kenmerkten de Puriteinen.
Het Puritanisme is opgekomen als reactie op het formalisme in de hoofdstroom van de Anglicaanse kerk. De grondlegger van het puritanisme is William Tyndale, van wie werd gezegd dat hij "Engeland de Bijbel gaf." De stroming die daarna door Engeland trok om het evangelie te prediken waren de Lollarden: zij verkondigden volkomen gehoorzaamheid aan de Bijbel en eenvoud van leven.
Het puritanisme in Engeland is niet hetzelfde als het puritanisme van Schotland. In Schotland is het puritanisme veel nadrukkelijker aanwezig door de sterk calvinistische trekken. De Presbytheraanse kerk aldaar stond ook als voorbeeld toen Oliver Cromwell zijn opmars begon.
Het Schots puritanisme is gefundeerd door John Knox. In Engeland kunnen we De Puriteinen gematigder noemen, terwijl de Schotse puriteinen meer calvinistisch en daarmee meer op de christelijke vorm en kerkdiscipline gericht waren. John Knox introduceerde er b.v. het 'book of discipline'. De Engelse Puriteinen waren op te delen in zij die de geloofsdoop hanteerden en zij die de kinderdoop hanteerden, terwijl de Schotse Puriteinen hoofdzakelijk de kinderdoop hanteerden.
De bekende Late Puritein is de uit Wales afkomstige predikant Martyn Lloyd-Jones(1899-1981). Eerdere invloedrijke puriteinen waren John Owen (1616-1683) en John Bunyan (1628-1688). Ook de baptist Charles Spurgeon (1834-1892) is duidelijk een kind van het Puriteinse Gedachtegoed.
De Puriteinen waren de grondleggers van de staat New Engeland in de Verenigde Staten. Hun visie heeft lange tijd het Amerikaans denken beheerst. In Nederland is het Puriteinse gedachtegoed en levensbeschouwing nog terug te vinden onder de bevindelijk gereformeerden. In deze kring worden de boeken van de puriteinen nog gelezen en herdrukt.
De aanduiding 'Puritein' wordt ook gebruikt om iemand aan te duiden die zeer strak in zijn of haar principes en overtuiging is. Puriteinse christenen zijn strak in hun principes, omdat zij Christus willen navolgen. Maar zij zijn allen aan de wet gestorven en vinden hun blijdschap in het dierbare Evangelie van Jezus Christus alleen. De prediking van het Evangelie door de Puriteinen wordt ook wel Christocentrisch genoemd. Christus alleen staat centraal.